Sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt phải thay đổi hành vi của người tiêu dùng

ont-family: Arial;">Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, sáng 22/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) và dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

ont-family: Arial;">Thảo luận tại tổ về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), đa số đại biểu tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và cho rằng, các quy định sửa đổi phải hướng tới việc thay đổi hành vi của người tiêu dùng, nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới.

ont-family: Arial;">Cụ thể, với mặt hàng rượu bia, một số đại biểu bày tỏ tán thành với việc tăng thuế suất, để hạn chế tình trạng lạm dụng rượu bia, gây tác hại đến sức khỏe của người dân và trật tự an toàn xã hội. Các đại biểu cho rằng, việc tăng thuế suất sẽ giúp giảm gánh nặng chi phí y tế do tác hại của rượu, bia gây ra. Tuy nhiên, có đại biểu cho rằng việc tăng thuế cần có lộ trình phù hợp.

ont-family: Arial;">Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn thành phố Hà Nội) đề nghị lùi thời gian áp dụng luật 1 năm để đạt mục tiêu thay đổi hành vi của người tiêu dùng và để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị, thay đổi hoạt động sản xuất sang các mặt hàng ít tác động đến sức khỏe hơn.

ont-family: Arial;">Đối với đề xuất áp thuế 10% đối với mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế, một số đại biểu đề nghị cân nhắc quy định này. Bởi việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường không làm tăng thu ngân sách, mà tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt 10% với mặt hàng này, năm đầu tiên sẽ tăng khoảng trên 8.500 tỷ đồng nhưng ngân sách từ thuế trực thu sẽ giảm khoảng 2.100 tỷ đồng. Những năm tiếp theo, thu ngân sách từ thuế gián thu và trực thu đều sụt giảm. Điều này dẫn tới giảm giá trị tăng thêm, giá trị sản xuất, giảm lợi nhuận làm giảm tổng nguồn thu ngân sách ở những chu kỳ sau.

ont-family: Arial;">Do vậy, cơ quan soạn thảo cần cơ cơ sở chứng minh được việc áp dụng chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng nước giải khát có đường hàm lượng  5g/100ml có thể thay đổi hành vi người tiêu dùng và đạt được hiệu quả cho việc giảm tỷ lệ người thừa cân, béo phì so với những sản phẩm có đường khác như bánh, kẹo, ô mai, các sản phẩm từ sữa có đường.

ont-family: Arial;">Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn thành phố Hà Nội) cho rằng, cần tiếp cận áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường không chỉ tập trung giảm tình trạng thừa cân, béo phì, mà hướng tới giảm lượng đường tự do dung nạp vào cơ thể. Nhiều bằng chứng cho thấy, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng tỷ lệ người dân thừa cân, béo phì vẫn tăng.

ont-family: Arial;">Cùng quan tâm về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia được quy định tại Điều 8, đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Hà Nam) nêu rõ: Điều 8 dự thảo Luật hiện đưa ra hai phương án cho lộ trình tăng thuế suất đối với mặt hàng rượu, bia. Theo phương án mà Bộ Tài chính đề xuất áp dụng, mặt hàng rượu từ 20 độ trở lên và bia chịu mức thuế suất tăng dần từ năm 2026, lên tới 100% vào năm 2030. Tương tự, rượu dưới 20 độ chịu thuế suất 70% vào năm 2030.

ont-family: Arial;">Theo đại biểu Trần Thị Hiền, Tờ trình của Chính phủ tập trung phân tích nhiều về phương pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt, nên theo phương pháp hiện hành hay đổi sang phương pháp hỗn hợp. Tuy nhiên, đại biểu đánh giá, phần phân tích đánh giá tác động của luật, đặc biệt đối với các ngành nghề khác và nền kinh tế nói chung còn sơ sài, phần lớn chỉ dựa vào đề xuất của Tổ chức Y tế Thế giới về việc tăng thuế để tăng giá bán sản phẩm.

ont-family: Arial;">Đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng, có một số nội dung cần nghiên cứu thêm trước khi đưa ra kết luận mức thuế nào và lộ trình tăng thuế nào là phù hợp. Đại biểu phân tích, cần đặt ngành đồ uống có cồn vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị của cả nền kinh tế nói chung để đánh giá tác động một cách toàn diện. Thực tế ngành rượu, bia liên quan trực tiếp đến các ngành nghề phụ trợ như sản xuất bao bì, đóng gói, vận chuyển, và liên quan gián tiếp đến các lĩnh vực du lịch và ẩm thực. Do đó, đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng cần ước lượng được: với mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế đề xuất, các ngành nghề khác sẽ chịu ảnh hưởng như thế nào?

ont-family: Arial;">“Liệu mức ảnh hưởng này có thể được bù trừ bởi nguồn thu thuế tiêu thụ đặc biệt, hoặc giảm áp lực xã hội, gánh nặng y tế hay không? Rất cần số liệu cụ thể để các đại biểu có thể hình dung được tác động”, đại biểu Trần Thị Hiền nói.

ont-family: Arial;">Tán thành với việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam) cho biết, khi lấy ý kiến của doanh nghiệp, người dân trên địa bàn, nhiều ý kiến phản ánh chính sách thuế của nước ta hiện khá nhiều, một số mặt hàng chịu mức thuế cao. Điều này một mặt tạo nguồn thu cho ngân sách, nhưng mặt khác cũng gây khó khăn cho người nộp thuế. Từ thực tế trên, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng khi bổ sung mặt hàng chịu thuế, tăng mức thuế với một số hàng hóa.

ont-family: Arial;">Liên quan đến thuế suất cho mặt hàng thuốc lá hiện nay, đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) bày tỏ, trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang quy định mức thuế suất áp dụng là 75%. Đồng tình với nội dung này tại dự thảo Luật, đại biểu cho rằng, việc giữ nguyên quy định thuế suất là 75% là hợp lý, bởi nếu mức tăng quá đột ngột sẽ gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này cũng như các doanh nghiệp phụ trợ.

ont-family: Arial;">"Trong điều kiện nền kinh tế của chúng ta hiện nay cần có một lộ trình để việc tăng phù hợp nhưng vẫn đáp ứng được yêu cầu phát triển, cũng như tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, các đơn vị hiện nay", đại biểu Đặng Bích Ngọc nêu ý kiến; đồng thời đề nghị tiếp tục có sự nghiên cứu, rà soát để việc áp dụng thuế vừa mang tính chất là nguồn thu song vẫn đảm bảo được yêu cầu trong việc hỗ trợ người dân từng bước chuyển đổi sản xuất, chế biến các nguyên liệu thuốc lá trong giai đoạn tới./.